Sunday, July 13, 2014

KOHHRANA THALAITE PAWIMAWHNA

‘The Greatest Show on Earth’ an tih hial, Fifa World Cup (2014) te kan lo thleng leh ta reng mai. Thalai, val rual za tel tehmeuh in an thiamna, chakna leh theihna hmang in an ram tana chawimawina nomawi hawn ngei tumin thi leh thau pawlha tangin an bei suau suau a. Chu chu khawvel mipuiin hmuhnawm ti takin kan lo thlir thup thin a nih hi. Politics kalsual avanga khawvel pum huapa indopui rapthlak tak a lo chhuah te khan mihrang val rual te an han che tak tak chuan khawvel ram hmelhmang a tidanglam dawrh dawrh a, tunhma a ram la awm ngailo te a rawn piang a, ram lian thin an te zoa, ram thenkhat a rawn lian vethung bawk a. Thalai huaisen leh chak nei tha ram leh hnam chu an dingchhuakin, a chak lo lam erawh an chan a chau ngawih ngawih a nih ber kha. Thalai ten an vanglai huna an chakna leh theihna te an ram leh hnam tana an hmanna thu hi a hluin a mawi mai ni lovin, a ngaihnawm tel bawk a ni. An lo va pawimawh tak em Thalaite hi!

Chutiang chiah chuan Krista taksa ‘Kohhran’ ah pawh hian Thalaite hi an pawimawh em em a. Pathian leh a Kohhran te tana thawh hlawk thei berte pawh thalaite an ni ti ila kan sawi sual kher lovang. Isua kan hmangaih tak meuh a, a rawng kan bawl dawn chuan a taksa kohhran hi kan hmangaih a, kohhran tana kan phak ang tawka kan thawh ve hi a ngai a ni. DL Moody-a chuan, “Mi in Kohhran hi nu anga an en theih loh chuan Pathian hi Pa angin an en thei lovang,” a lo ti hial a ni.

He kan thupui, ‘Kohhrana Thalaite pawimawhna’ tih hian a huam zau theih hle rualin, helai kan Fellowship/Kohhran huangchhung bik luhchilh kan tum dawn a ni. ‘Thalai’ kan tih hian kum 14 atanga 40 or 45 inkar hi an huamtir dan tlangpui niin a lang a. Chutiang a nih chuan kan Fellowship phei chu tun dinhmunah pawh hian majority chu thalaite kan ni a, upa leh naupang te chu tlemte chauh an ni. Kan member 80% vel hi ‘Thalai’ kan ni ti ila a sual lo maithei. Thalaite rilru sukthlek danin kan kal ber pawh a tih theih ang.

Kan Fellowship hi Fellowship/Kohhran puitling zawka din anih hma atang tawhin, henglaia Mizo tawng hmang thalaiten, chawlhni tlaiah inkhawmna hmun nghet bik pawh nei chuang lovin, in hrang hrangah inkhawmna an lo nei ve thina, chutianga kal chho zel chuan kum 2008 December 28 khan Fellowship/Kohhran puitling zawka din a lo ni ta a ni. A tam berte chu thalai niin upa pahnih khatin min ho ve thin chauh a. Chuvang chuan he kan Fellowship hi ‘Thlaite Fellowship/Kohhran’ ti pawhin sawi ila a sual lutuk lo maithei, chumi avang tak pawh chuan he Fellowship ah hian Thalai ten dinhmun pawimawh leh sang tak kan nei a tih theih bawk ang.

Thalaiten Kohhran ah pawimawhna chi hrang hrang kan nei a. Chung kan pawimawhna te chu kawng hrang hrangin lo sawi dawn ila:-

1. Inkhawmnaah : Thalaite hian kohhranah pawimawhna lian tak kan nei a, kawng tam takin a sawi theih ang. Pakhatnaah chuan, inkhawm leh inpawlhona chi hrang hrangah hian a ni. Thalai te tello chuan kan inkhawm te hi a kal theilo chu kan ti theilo anga, mahse nung takin a kal rei thei lo maithei. Kan member tam ber hi thalai te kan nih miau a vangin. Nuho zante pawh hi a hming chuan nuho zan chu a ni a, mahse a tam ber leh inkhawm tihlawhtlingtu chu thalai te bawk kan ni. Thalai te tello ta se, nuho chu pathum/li bak an inkhawm ngai hleinem, engtin nge an zai ang? Tunge keyboard hmehsak anga, tunge khuang vuak sak ang? Mike tak ngial pawh thalai ten kan on sak loh chuan engtin nge an on ve theih ang?

Chawlhni chhunah te hian chanvo kan neih ve loh vangin pawimawhna nei ve lo kan ni lo, chanvo neitu te inbuatsaihna tih hlawhtlinsaktu zawk kan ni. Biak In thutthleng khat hmuka kan va thuta, hun neitu inbuatsaihna te uluk taka kan ngaihthlaksak ringawt pawh khan hlawkna nasa tak kan chang ve ve a, inkhawm tihlawhtlingtu pawimawh tak kan ni theuh a ni. Mi tlemte inkhawm hma ah aiin mi tam tak inkhawm hmaa thusawi kha thusawitu tan pawh a phurawm em em a, a inbuatsaihna thatak leh phur takin a sawi theih phah a, keini a ngaihthlatu lam lahin thlarau lamah hlawkpui nan kan lo hmang bawk nen.. Bible in ‘Intihsawt tawnna’ a tih te hi a taka tihlawhtlingtu kan lo ni hial anih ber chu.

2. Mission rawngbawlna leh thilpek lamah : Kohhran hoten thlarau bo chhandamna kawnga hma a lakna reng rengah hian thalaite kan pawimawh ber ti ila kan sawi sual awm love, a chhan pawh ram thim leh mission field-a rawngbawla kal tur chuan thalai kan pawimawh a, kohhran nu leh pa ten ram thima kal turin an tlin tawk tawh lova, thalaite hi Lalpan min ko a ni tih hi kan pawm tur a ni.

Fak hla siamtu in, “Kal chhuak thei lo te pawhin mawhphurhna lian tak kan nei, thil peka rawngbawl turin Lalpan min ko” a lo ti angin, rawngbawl turin kan kalchhuak vek thei lo a, mahse awm hmunah tihtur pawimawh tak kan neih chu thilpek lamah a ni. Chung thilpek pe tur pawh chuan naupang leh upate ai chuan Thalaite nge nge chuan theihna nasa tak kan nei zawka, hnathawk thei leh hlawh tam tak lalut thei zawk kan ni. Chung kan sum lakluh te hmang ngei chuan ramthima missionary te chawmna thilpek pein rawngbawlna ropui tak kan nei thei a ni.

Kan hriat tlan theuh angin tunhnaiah kan Fellowship/Kohhran in mission sum lamah harsatna kan tawk chho mek te hi thalaite kan inenfiah a pawimawh khawp mai. Member tam zawk thalai kan ni kan ti a, thla tawpa mission sum thawhlawm thawhtu te hi han en ila, thalai hlawh tam zawk te hming chu a khat pharh zel mai a nih hi! Thalaite helamah kan thanharh hun chuan Mission sum lamah pawh hma kan sawn chho ngei ang. “Engzatah nge min rin ngam dawn le?..” titu kan Pathian chuan, a ram zau nan a kan theih tawka kan thawhah mal min sawm let ngei ngei dawn bawk nen.

3. Fakna hla saa rawngbawlna ah : India ram kohhran hruaitu pakhat chuan, “Mizo kohhran a din chhung chu zai hi a reh tawh lo vang a; Mizo kristiante an zai chhung chuan kohhran hi a nung reng dawn a ni,” tiin a sawi. Mizo te hi zai hnam kan ni a, Pathian fakna hla kan sak atangte hian mite’n chhandamna an lo chang fo tawh thin a, zai hi rawngbawlna ropui tak a ni.
Chutiang zelin kan Fellowship/Kohhran ah pawh fakna hla sak hi kan rawngbawlna pawimawh tak pakhat a ni a. Tui taka kan zai chuan Krismas leh Kumthar, Good Friday leh Easter Sunday te pawh “kan tui tlang” kan ti thin a, inkhawmna ah kan zai tui viau chuan inkhawm a nuamin a nung a ni mai.

Thalai te aw chak tello chuan zai chu a nung thei loa, upa aw chau tawh tak ringawtin Pathian fakna hla alh hlup hlup khawpin a sak theih loh. Thalaite kan zai chuan kan zai a tui a, thalaiten zaina chang hreloa kan ngawih thuap ringawt chuan zai a tui lovin kan ngui nghuai thin a ni ber. Chuvang chuan Pathian chawimawia hlim taka amah fak tur pawh hian thalaiten kan pawimawh zia hi i hre thar leh mawlh ang u.

4. Tunlai thiamna leh changkanna hmanga rawngbawlnaah : Tunlai Technology thiamna lo sang zel hian thil thar tam tak changkanna leh nawmsakna te a rawn thlen zel a. Khawvel pang lehlama thil thleng mek pawh kan awmna hmun atangin kan lo hriain kan lo hmu ve nghal vek thei ta. Khawvel zau tak chu ‘khaw te’-ah a chantirin, chhak leh thlang, chhim leh hmara thalai te sukthlek pawh a rawn hrut rual ta hle a ni.

Khawvel hmasawnna in kan lawm zâwng tam tak a thlen mek lai hian, a rûkin Setana pawn Thalaite beiin, thiam takin kua a lo hreuh ve reng a. Media thiltihtheihna sang tawh tak leh a hnathawh hmang thiam lo tan chuan kristian thalaite hi Setanism-ah min hruai peng thei a ni. Computer, video games, IT (internet online), mobile, movies, news leh lehkhabu chi hrang hrang bakah thil dang dang hmanrua-ah hmangin ram a la mek zel a ni.

Heng khawvel hmasawn zel in min pek thiamna tharte hi kan hmang tangkai tur a ni a, a chhe lama hmang mai mai lovin kan thiamna leh finna te hi Lalpa rawngbawl nan kan hmang tur a ni. Media changkanna leh a chakna hi kohhran siamthatnan leh rawngbawlnan hmang hlauh ila a tangkai khawp ang le.

Tunlai khawvel thiamna hmanga rawngbawl zel tur chuan upa zawk ten an tlin seng vek tawh lo a, thing (out dated) nih an hlawh fo thin. Thalaite bawk a ni pawimawh ni. Thangthar lungfing, thluak chak leh tunlai khawvel thiamna hmang tangkai pha chin, Thalaite ngei hi technology thiamna leh media changkanna te chu a tha zawnga hmanga, kan member te suala tlu tur venga Pathian lama hruai thei tur chu kan ni.

5. Kohhran zahawmna : Nungchang that loh vangin Sodom khaw ropui tak chu zan khat thil thuah vaivutah a chang a. Lal ropui Nebukaddnezara pawh a nungchang in a zir loh avangin mihring zing ata paih chhuahin a awm phah ta a nih kha. Khawvel hmelhmang leh awmdan zawng zawng pawh hi a chhunga chengte nungchang leh miziaah a innghat tlat a. Chuvangin, “Khawvela ro hlu ber chu ‘nungchang’ a ni” te an lo ti hial a. Nungchang chu ro hlu a nih ang bawkin, Thalaiten kan zir tur pawimawh em em pawh a ni.

Kan nungchang in a zir chuan kan Fellowship/Kohhran pawh in ropuina khumin zahawmna a lo chang thei dawn a ni. A tam ber Thalaite kan nih ang ngeiin, kan Fellowship/Kohhran zahawmna pawh hi thalaite ah bawk a va innghat em! Biak in chhung leh khawlaia kan nungchang hi mi ten an lo chhiar reng a, kan mualpho chuan kan Fellowship/Kohhran hi a mualpho a ni mai.

Hruaitute zahthiam chung changah mihring tumah hi famkim kan awm lo a. Amaherawh kan chunga roreltu te hi Pathian ruat an ni (Rom 13:1), chu chu Thalaite paw’n kan hriatreng a pawimawh hle mai. Hruaitute zah lohna leh keimahni chhungah neuh neuh a awm hian, pawnlamah an hrelo emaw kan tih laiin mi ten kan buaina hi an lo hre fe tawh thin. A ruka mi nuihzat leh deusawh nih tawh chuan kan zahawmna lo neih ve sa tawh zawng zawng pawh kha thawk leh khatah paih boin a awm a, chu chuan Fellowship/Kohhran hmalakna chi hrang hrang a ti thuanawp thei bawk.

Tin, taimak leh intodelhna hian kan Fellowship/Kohhran chu a tizahawm thei ang bawkin, Thalaite kan thatchhiat a hnathawk peihlo leh mahni pawh intodeh lo kan nih hlawm chuan zahawm chu sawi loh hmusitawm kan ni zawk dawn a ni. Kristian Thalaite chu kan taima-in kan intodelh tur a ni si a, John Calvin-a pawh khan, “Hnathawh hi Pathian biakna a ni” a lo ti hial a nih kha.

6. Future Leader : Kan Fellowship/Kohhranah hian Upate hnen atangin thil tamtak kan zir angin, Upate pawhin thalaite atangin zir tur tam tak an nei bawk. Thailaite hi Upate chhawmdawltu leh Kohhran hmalakna chi hrang hrang tihlawhtlingtu pawimawh tak kan ni a, chumi piah lamah hnah hlui chu hnar tharin a thlak thin angin, nakin hun lo la kal tura Kohhran hnarkaitu tur te kan la nih dawn avangin Kohhran kal zel dan tur chu tuna thalaite ah hian thui tak a innghat a, Thalaite hi kan pawimawh tak meuh meuh a ni.

A chunga kan sawi tak te atang ringawt pawh khian Kohhran a thalaite pawimawh zia chu a lang chiang hle awm e. ‘Marawhchu pawimawhna hriata tihtur lam hriat loh emaw hre reng si a tih chuan loh chuan awmzia a awm lo mai ni lovin, kohhran tan engmah chhenfakawm a awm lo a ni. Tunlai ah hmeichhia ten an right an hriat ringawta an duty an hre leh si lo a nih chuan chhungkua a chawkbuai a, chu chuan khawtlang ah, ram leh hnam ah thlengin buaina a thlen thei ang hian.

Thalaite kohhrana kan pawimawhna a san ang bawkin kan mawhphurhna pawh a sang a ni tih hria ila, chu kan mawhphurhna te chu hlenchhuak ngei turin tan ila sauh sauh ang u. Kan chak vanglai, engkim ti ve thei tawka kan inhriat lai hian induh tawk vena leh luhlulna kan nei duh hle a, Kohhran pawh mamawh lem lova mahni a tlei thei tawk pawn kan inhria a ni maithei, chutiang a nih chuan kan sual bik em emna pawh inhre chuangloin sual kawng kan lo zawh thui fe tawh emaw, kan lo bo thui fu tawh a ni thei a. Pathian malsawmna dawnga, hriselna leh theihna, hun tha nei reng chung si a Kohhran belh nachang hrelo emaw kan phak tawka kohhran in min mamawhna haider a, Kohhran tana kan inhman duh loh chuan kan tan a pawi hle ang. Beram tla hrang chu chinghnia in a seh thin a, meiling awmkhawm chu sa viau mahse a mala lakhran a nih chuan a thi thuai thin ang hian, Kohhran pawna mimal nun tla hrang pawhin sehtu a tawng thuai a, a thi thuai thin.

Khawvel lam hawia kan tlan chhung chuan lungawina kan hmu dawn lo. Lal Isua chenna Kohhranah kan nun kan seng luh hun hunah lungawina awmzia kan hre tawh ang. Keini a mihring siam mai pawh hian pangpar vuai tawh ai chuan a thar lam chu kan duh zawk em em ang hian, nangpawh i that lai i hun hlu ngei kha Pathianin a duh a sin.

“I vanglai hian i Siamtu hre reng rawh; Ni tha lote a lo thlen hma leh, ‘Lawmna reng reng ka nei lo ve,’ i tihna tur kumte a lo hnaih hma hian.” (Thuhriltu 12:1).

- Nanaua Chawngthu


(Thalaite’n a vawihnih nan a Article inziahsiak an buatsaihna a lawmman PAKHATNA la tu a ni.. Nanaua Chawngthu kan lawmpui e.)

KOHHRANA ṬHALAITE PAWIMAWHNA

1. KAMKEUNA
a) Kohhran Awmzia : Baibul-ah hian Grik tawng thumal pakhat ‘Kohhran’ tia an lehlinin awmzia a neih chu Isua Krista Chanchin tha ringtute pung khawm tihna a ni. Chung mite chu Pathian duhzawng ti tura thlante an ni. Kohhran chu Isua, LALPA ta a ni a, Amah chu Lu a ni bawk (Ephi.1:22;Kol. 1:18). LALPA tih hi Grik tawng chuan ‘Kurios’ a ni a, tichuan Kohhran chu ‘Kyriakon’ tih a ni a, a awmzia chu LALPA ta tihna a ni. ‘Kyriakon’ tih atangin sap tawng a ‘Kohhran’ tih hi a lo piang a ni.

Kohhran tin te hian pawl (Department) chi hrang hrangin an then a. Keini, Mizo Christian Fellowship (Delhi) ah pawh ‘Kohhranpui, Women Department, Thalai Department leh Sunday School Department’ tiin then hran a ni. Heng pawl hrang hrangte hian Kohhran tan leh Lalpa ram zauh nan leh rawngbawlna kawngah mawhphurhna tam tak an nei theuh bawk.

b) Thalaiin a Huam Chin : Thalai kan tih hian kum 18 atang, kum 45 inkar te hi keini, Zofate zingah hian kan kawh tir deuh ber. Tunlaiah chuan kum 16 emaw, kum 17 emaw atangin thalaiah inhmang tan an tam tawh hle a, chubakah kum 45 chunglam pawh thalaiah la inhmang hmuh tur an la awm fan. Chuvangin mi, a inpekna leh a tuina te, a chakna ang zia zelin thalaiah a awm duh chhung chu tihluihna in thalai atangin hnawl theih an ni bik lo.

c) Pawimawhna awmzia : Mi tam tak te hian nihna chauh duh, mahse chu a nihna in a ken tel, mawhphurhna erawh hre chang lo leh hlenchhuak thei lova ngai pawimawh lem lo an tam hle bawk. Pawimawhna leh mawhphurhna hi in ang chiah lo mahse, an inthlun zawm tlat avangin then hran mai theih an ni lo. Tih tur hlenchhuak ngei tur a chanvo inpek hi mawlhphurhna chu a ni a, chu mawlhphurhna an pek chu a pawimawh hle. Mi pawimawh tak chuan mawhphurhna a nei tihna a ni a, mawhphurhna kan kova nghah a nih tawh chuan mi pawimawh tak kan ni tihna a ni bawk. Chuvangin hringnun a tih ngei ngei tur mawhphurhna in pek hi pawimawhna chu a ni kan ti thei ang.

2. KAWNG HRANG HRANG A THALAI PAWIMAWHNATE
a) Thalaite hi Kohhran Nu leh Pate aiawhtute leh Sunday School Naupangte entawn mek an ni: Kohhran pakhat hi chhungkua pakhat ang a ni. Kohhranpui leh Women Department kan tih te hi nu leh pate an ni. Sunday School naupangte hi kan nau te an ni bawk. Kan nu leh pate hi turhni, tlai tla eng ang an nih tawh avangin an mahni puibawm a, tanpui tur hian thalai te hi an thlir reng thin. Kan nu leh pate kan tanpui duh lova, kan nau te kan enkawl that loh chuan kan chhungkua (Kohhran) chu chhiatlam panin a kal mek tihna a ni ang. Chhawlhnah chu a lo reiin a lo vuai a, a til leh thin. Mahse nemten hnah thar a lo chawrno leh thin ang hian thalaite hi nu leh pa mawhphurhna rawn chelh leh tur te an nih ang bawkin, Sunday School naupangte pawh hi thalaite mawlhphurhna rawn chelh leh tur te an ni bawk. Chuvangin thalaite hi nu leh pate (Kohhranpui leh Women Department) innghah ngamna leh kan naute (Sunday School Naupangte) entawn tlakin an awm tur a ni. Hei hian thalaite hi an pawimawh zia a ti lang chiang hle.

b) Thlarau Bo Zawnna Kawngah : Kohhran hoten thlarau bo chhandamna kawng a hma an lakna reng rengah hian thalaite an pawimawh ber ti ila kan sawi sual awm love. A chhan chu, ram thim leh ram thar a rawngbawl turin thalai hrisel tak leh chak tak te an pawimawh. Kohhran a nu leh paten ram thim leh ram thar a kal turin an tlin tawh lo. Chuvangin thalaite hi thlarau bo chhandamna kawngah an pawimawh hle a, Lalpan a hmang duh a ni tih hi an pawm a, an mawhphurhna a nih ziah an hriat a ngai tak zet a ni.

c) Thalaite hi venghimtu Sipai ang an ni : Mi pakhat hausa tak chuan a in chu kulh ropui takin a hual a. A chhungah mi tam tak amah venghim tute an awm bawk. A chhan chu a hmelmaten an tih chhiat a, an beih theih loh nan a ni. Mahse a in hualtu, kulh ropui tak chu tha hle mahse, a chhunga amah venghimtute an inthlahdah avangin a hmelmate chuan kulh atang chuan lawn liamin, an rawn that chimit ta vek a ni. Chu ang chiah chuan, kan Kohhran hi hausain nuam viau mahse, nu leh pa fel tak tak te nei mahila, a venghimtu thalaite an inthlahdah chuan hmelma Diabola’n, ruihhlo leh sual tin reng hmangin, thatchhiatna thlarau nen a rawn beih hunah kan nu leh pa, kan naute leh keini thalaite chenin Thlarau thianghlim keimahni a hnathawktu chu tihhlumin a awm dawn a ni. Chuvangin chhunglam leh pawnlamah min bei tute hneh zel turin thalaite hi an pawimawh. Tin, Kohhran member leh member-te, member leh hruaitute, hruaitu leh hruaitu inhuatna kawngah remna siamtu a tan thalaite hi an pawimawh. Thalaite hian fimkhur leh taima taka thawk zelin, venghimtu sipai an ni, tih hi an in hriat a ngai.

d) Lalpa fak a chawimawina kawngah : Inkhawmnaah fak hla sa turin Kohhran nu leh pate aw a lo chau tawh thin a, aw tha tak la nei thalaiten thinlung leh tih tak zeta Lalpa fakna hla an sak chuan inkhawm a phuisuiin, inkhawm a nuam hle thin. Inkhawmnaah hlim taka kan zai ho dial dial theih nan zai honaah thalaite an pawimawh hle.

e) Member neih belh kawngah : Rose pawh hi a kung leh a hnah ringawt hi chu mawi kan ti hran lo. Mahse mawi takin a lo par chhuak a, a mawina mai bakah rimtuina a neih avangin a par mawina hmu turin leh a rimtuina hip turin miin an pan thin. Tichuan a kung leh a hnah pawh an rawn hmuh phah thin a ni. Chuvangin thalaite hi Kohhran tan a par mawi tak leh rimtui an ni a, Kohhran tan a hmalakna kawngah member thar seng lut zel turin mawhphurhna an neih avangin thalaite hi an pawimawh hle.

f) Chhiat ni, that niah leh hnatlangnaah : Kohhran hnatlang ni leh chhiat ni, that ni pawh hi thalaite mawlhphurhna a ni. Heng niah te hian thalaite an tello anih chuan Kohhran chu ding mahse, kut leh ke nei lo ang a ni a, chuvangin Kohhranah thalaite hi an pawimawh hle.

g) Lungrualna leh inpekna kawngah : “Kohhranah hian thalaite hi a bulthut ni chiahlo mahse, Kohhran changtlung leh nuam, Kohhran nung leh mite entawn leh mite hiptu Kohhrante chu thalaite inlungrualnaah leh inpeknaah a innghat a ni,” tiin chhui mite chuan an lo ti hial a ni. Chutianga Kohhran nuam leh changtlung, Kohhran nung leh mite entawn leh hiptu ni tur chuan thalaite hi rawngbawlna kawng chi hrang hrangah in lungrual tak leh inpe zo tak a an awm a pawimawh hle a ni.

h) Kohhran bung leh bel, Instrument chungchangah : Kohhran bung leh belte leh instrument chi hrang hrangte hi tunlai mil ang zia zel a, changtlung leh phuisui tak a nei tur chuan thalaite an pawimawh hle. Instrument neih belh kawngah te, a chhelai siam that kawngah leh a venhim kawngah pawh thalaite hi an pawimawh.

3. A HMAWR BAWKNA
Thalai awm lohna leh thalaite tlaktlum theih lohna Kohhran chu a thang duang tak tak thei lo. Thalaite hi Kohhran kut leh ke an ni a, Kohhran dawm kangtu leh Kohhran mei chher kengtute an nih avangin Kohhranah hian mawhphurna tam tak an nei, chuvangin thalaite hi Kohhranah an pawimawh tak zet a ni.

- Alex Z.L Hualngo

(Thalaite’n a vawihnih nan a Article inziahsiak an buatsaihna a lawmman PAHNIHNA la tu a ni..  Alex Z.L Hualngo kan lawmpui e...)